Được các nhà sử học người Pháp phát hiện từ năm 1910, trải qua bao thăng trầm, cụm di tích khảo cổ Bình Tả (gồm 3 di tích nhỏ là Gò Đồn, Gò Xoài, Gò Năm Tước, thuộc nền văn hóa Óc Eo) đã chứng tỏ được giá trị văn hóa lịch sử của nó; là tư liệu quý để khẳng định một thời vàng son của vương quốc Phù Nam.
Di tích Gò Đồn: Là loại kiến trúc đền tháp xây bằng gạch, toàn bộ kiến trúc trước khi khai quật đều nằm trong lòng đất, chỗ gần mặt đất nhất là 0,4m. Cuộc khai quật đã thu thập được nhiều hiện vật bằng đá như tượng thần Dravapala (thần giữ đền), đầu tượng thần Ganesa (Phúc thần), nhiều vật thờ như Linga, Yoni, máng dẫn nước thiêng (Somasutra), bàn nghiền hương liệu (Pesani), mi cửa chạm trỗ hoa văn thực vật, trụ đá chạm hoa văn thực vật… và nhiều đồ gốm cổ. Trong hố thờ trung tâm của di tích sâu khoảng 3m còn có một linh vật (Yoni) đã vỡ và nhiều viên đá cuội, được đoán định là đá thờ. Với kiểu dáng kiến trúc và những linh vật được phát hiện trong lòng di tích, di tích Gò Đồn được nhìn nhận có đặc trưng của một kiến trúc đền thờ quy mô lớn thuộc Ấn Độ giáo, theo truyền thống văn hóa Óc Eo .
Di tích Gò Xoài: Là một di tích kiến trúc xây bằng gạch, có dạng gần vuông với mỗi cạnh dài khoảng 20m, nền móng của kiến trúc có cấu tạo rất rắn chắc và phức tạp, gồm nhiều loại vật liệu khác nhau như cuội basalt (ba- dan), sỏi đỏ, cát trắng, cát hồng…
Kiến trúc Gò Xoài có hố thờ hình vuông, ở gần đáy hồ thờ đã phát hiện được tro xương và một sưu tập hiện vật quý giá gồm nhiều mảnh vàng nhỏ, mỏng khắc chạm hình bông sen và những linh vật như rùa, rắn, voi, những chiếc nhẫn và mề đay nạm đá quý và một bản minh văn Sanskrit – Pali. Qua phát hiện trên, kiến trúc Gò Xoài được nhận định là một di tích stupa (tháp) của Phật giáo.
Di tích Gò Năm Tước: Là một di tích kiến trúc xây bằng gạch, phần trên của kiến trúc đã bị mất nhưng ở phần nền móng còn giữ được những đặc điểm của kiến trúc thuộc văn hóa Óc Eo như bình đồ hình chữ nhật bẻ góc nhiều lần và cân xứng nhau qua trục Bắc – Nam, các đường móng gạch rất thẳng, mặt chính của kiến trúc có tam quan hình bán nguyệt hướng về phía Đông… là cơ sở để nhận định rằng đây là một kiến trúc đền thờ Ấn Độ giáo.
Với quy mô lớn trên toàn khu vực, cụm di tích khảo cổ học Bình Tả có một vị thế trung tâm trên vùng đất phù sa cổ mà trung tâm này có thể có mối quan hệ rất gần với trung tâm Gò Tháp (Đồng Tháp) trên vùng đất trũng thấp rộng lớn liền kề. Khu di tích khảo cổ học Bình Tả đã được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1989.
No comments:
Post a Comment